Duyusal engelleri olan bireylerin, herkes gibi müzelerden en iyi şekilde yararlanabilmesi için neler yapılabilir düşüncesiyle yola çıkılan, bu konuda fikri çıktı oluşturmak amacıyla Romanya, Yunanistan, Macaristan, Türkiye ve Balkan Müzeler Birliğinin ortağı olduğu Avrupa Birliği projesine İstanbul Medeniyet Üniversitesi ve TCDD 1.Bölge Müdürlüğü olarak Sirkecideki İstanbul Demiryolu müzemiz ile katılım sağladık. Okulumuzun 1947mezunu Hüsamettin Çelebi’nin kızı, fahri üyemiz Ruhan Çelebi’nin proje koordinatörlüğünü yaptığı bu anlamlı projede Demiryolu Meslek Lisesi mezunu İstanbul Şube Başkanı Bülent Ağaç, İstanbul Şube Basın Yayın sekreteri Recep Ali Öztürk ve 1980 mezunu Baş Uzman Ayhan Ufuk Kınık olarak görev almaktan gurur duyduk.
1.Bölge Müdürlüğü İstanbul Demiryolu Müzesi’nin proje ortağı olduğu “Duyusal Engellileri Olan Bireyler için Çok Duyulu ve Kapsayıcı Bir Müzeye Doğru” (Towards a Multisensory and Inclusive Museum for Individuals with Sensory Disabilities) (ToMiMEUs) isimli, (2019-1-RO01-KA202-063245 kodlu) Avrupa Birliği, Erasmus KA2 projesi eşitsizlikleri kaldıracak uygulamalara ön ayak olmaya devam ederken, Proje ortağı olarak üzerimize düşen görevi yerine getirmemizde desteklerini esirgemeyen 1.Bölge Müdürlüğü yöneticilerimize engelli erişimindeki eşitsizliklerin kaldırılması konusunda sergiledikleri destekleyici anlayış dolayısıyla teşekkür ederiz.
Günümüzde, müzelerin koruma, sergileme, eğitim konularında görevleri olduğunda büyük ölçüde birleşilmekte ancak gelecekte müzelerin nasıl olması yönünde farkındalıklar yeni yeni oluşmaya başlamaktadır. Artık müzecilerin üzerinde durması gereken kavramların arasına evrensel tasarım, kapsayıcılık, erişim ve erişilebilirlik, engelsiz İletişim, çok duyulu öğrenme, çeşitlilik gibi kavramlar da girmiştir. Müzeler herkes için olmalıdır anlayışı ön plana çıkmaktadır.
İstanbul Medeniyet Üniversitesi ve TCDD 1.Bölge Müdürlüğü’nün proje ortağı olduğu, “Duyusal Engelleri Olan Bireyler İçin Çok Duyulu ve Kapsayıcı Bir Müzeye Doğru (ToMİMEUs)” İsimli (2019-1-RO01-KA202-063245 kodlu) Avrupa Birliği, Erasmus KA2 Projesi İle İstanbul Demiryolu Müzesi herkese açık bir müze olma yolunda önemli çalışmalar yapmıştır.
Proje kapsamında Cluj Napoca ve Atina da düzenlenen eğitimlerde proje ekibini oluşturan beş personel *erişilebilir müze, duyusal engelleri olan bireylerin farklılaşan gereksinimleri, müzelerde duyusal engelleri olan bireylere yardımcı teknoloji araçları konusunda bilgi sahibi oldular ve eğitim belgelerini aldılar.
Projenin her bölümünde konu ile İlgili derneklerle çalışıldı, önce Türkiye Görme Engelliler Derneği ile müze zeminine kabartma yol yapıldı. Sesli rehber ve sesli betimleme sistemi kuruldu. Bu sisteme müze içerisinde kare kodun telefondan okutulmasıyla erişilebildiği gibi, https://izi.travel/pt/ba94-istanbul-demiryolu-muzesi/tr adresinden de erişilebilir.
Müzemizi nasıl daha kapsayıcı ve bütünleştirici yapabiliriz anlayışıyla yola çıkarak, İstanbul Medeniyet Üniversitesi ile düzenlediğimiz atölyelerle çeşitli uygulamalar gerçekleştirdik. İlk uygulamaya duyusal engelleri olan beş, duyusal engeli olmayan 2 çocuk ve aileleri katıldı. Çocuklara istasyon, tren, demiryolcu kavramları kabartma resimlerle anlatıldı. İşitme engelli çocuklara işaret diliyle anlatım yapıldı. Müze gezisinin ardından çocuklarla doğaçlama bir drama yapıldı. Çocuklar makinist, kondüktör, biletçi, yolcu rollerini girerek tren yolcuğunu yaşadılar. İkinci bütünleştirici müze uygulamasına 6-16 yaş aralığında duyusal engelleri olan yedi, engeli olmayan üç çocuk katıldı. Matematik soruları ve müzede çeşitli yerlere saklanan soru kâğıtları ile çocuklar “ müzede saklı gizli kodu bulma” oyunu oynadılar.
Bütün bu çalışmalarda fiziksel bir gezinin ötesinde katılımcılarla duygusal bir bağ kurulmaya çalışılarak katılımcıların duyu dünyasında demiryoluna ait dünya tasvir edilmeye çalışıldı. Görme ve İşitme engelleri olan çocuklarımızın önündeki fiziksel engeller kaldırılarak oyun oynarken aynı anda demİryolu kültürüne ait kavramları öğrenmeleri, trenleri sevmeleri amaçlandı.
2019 dan buyana süren ToMIMEUS Projesi’nin final toplantısı 4-6 Temmuz 2022 tarihinde Cluj-Napoca da yapıldı. Toplantıya, Romanya, Yunanistan, Macaristan, Türkiye’den proje ortağı müzeler ve üniversiteler ile Balkan Müzeler Ağı katıldı. Proje koordinatörü Transilvanya Etnografya Müzesinin mükemmel ev sahipliğinde Reduta Sarayı’nda yapılan toplantılarda projenin idari ve mali yönleri değerlendirildi.
Babeş-Bolyaı Üniversitesi Psikoloji ve Eğitim Bilimleri Fakültesinde yapılan yaygınlaştırma konferansında proje ortakları yaptıkları sunumlarla deneyimlerini paylaştılar.
24-25 Ocak 2022 tarihinde projenin 4. ulus ötesi toplantısı İstanbul’da gerçekleştirildi. Konuklarımızı 1.Bölge Müdürlüğünün ev sahipliğinde Fenerbahçe sosyal tesislerinde ağırladık.
Erişilebilirlik ve kapsayıcılık bütün müzelerin meselesidir. İstanbul Demiryolu Müzesi bu konuda önemli adımlar attı ve geliştirmeye devam etmektedir. Dileğimiz,Demiryollarının bütün müzelerinin bütünleştirici ve kapsayıcı müze olması ve çok değerli demiryolu mirasımızın herkes tarafından tanınıp sevilmesi ve gelecek kuşaklara ulaştırılmasıdır.
*TCDD 1.Bölge Müdürlüğü proje Ekibi: Resmi Temsilci Bölge Müdürü Necmettin Acar, Müze görevlileri; Ruhan Çelebi(Proje Koordinatörü), Tevfik Çavdar Bölge Müdürlüğü; Bülent Ağaç, Ufuk Kınık, Recep Ali Öztürk
#museum4all #tomimeus #accissiblemuseum